Z czego powstałeś zależy od genetyki, w co się obrócisz, od polityki. Stanisław Jerzy Lec
Ponieważ polityk sam nie wierzy w to, co mówi, jest zaskoczony, gdy inni mu wierzą. Charles de Gaulle
Politycy wszędzie są tacy sami. Obiecują zbudować most nawet tam, gdzie nie ma rzeki. Nikita Chruszczow
Politycy są jak pieluchy - powinni być zmieniani często i z tego samego powodu. Tony Blair
Polityka jest poprawianiem świata, które nigdy się nie kończy. Sakaguchi Ango
W polityce, jeśli chcecie słów, zwróćcie się do mężczyzny, lecz jeśli chcecie czynów - zwróćcie się do kobiety. Margaret Thatcher
Siła polityczna wyrasta z lufy karabinu. Mao Tse-tung
Polityka jest jedną z gałęzi przemysłu rozrywkowego. Frank Zappa
Nie polityka powinna rządzić ludźmi, lecz ludzie polityką. Napoleon Bonaparte
Politykowi nie wolno być niewolnikiem własnych słów. Niccolò Machiavelli

Prof. UEK dr hab. Joanna Dzwończyk

Notka biograficzna

dzwoczyk2Absolwentka socjologii UJ (1989). W 1999 r. obroniła pracę doktorską „Populistyczne tendencje w społeczeństwie postsocjalistycznym (na przykładzie Polski)”; w 2011 r. uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o polityce (specjalność systemy polityczne) w oparciu o rozprawę „Polityczne aspekty społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku”.

Kontakt

Pawilon B, pokój 461

Tel.: (012) 293-53-09

e-mail: This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it

Konsultacje

    e-wizytówka

    Zainteresowania naukowe

    • teoria i praktyka populizmu
    • społeczeństwo obywatelskie
    • transformacja społeczeństw postsocjalistycznych
    • marketing polityczny.

    Publikacje

    Publikacje zwarte:

    1.  Populistyczne tendencje w społeczeństwie postsocjalistycznym (na przykładzie Polski),  Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000, ss. 176. 
    2. Polityczne aspekty rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo UEK, Kraków 2009, ss. 251.

    Redakcja naukowa monografii:

    1. Polityka i gospodarka : teoria i praktyka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2019, s. 546.

    Współredakcja książki:

    1. ……., J. Kornaś (red.) Transformacja polska  – oczekiwania i rzeczywistość, „Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” Nr 12,  Wydawnictwo UEK, Kraków 2010.
    2. …., J. Kornaś, Transformacja polska  – oczekiwania i rzeczywistość, Część 2, Wydawnictwo UEK, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2011.

    Teksty w pracach zbiorowych:

    1. Funkcjonowanie i rozwój organizacji pracodawców i przedsiębiorców [w:] Studia nad systemem reprezentacji interesów, t. 3, Narodziny demokratycznych instytucji, pod red. J. Hausnera, AE, Kraków, Fundacja Polska Praca, Warszawa 1995, s. 141 – 150.
    2. ..., A. Sobczyk, Ewolucja sporów zbiorowych i sposobów ich rozwiązywania, [w:] Studia nad systemem reprezentacji interesów t. 2, Od socjalistycznego korporacjonizmu do...?,  pod red. J. Hausnera, P. Marciniaka, Fundacja Polska Praca, Warszawa 1994, s. 139 – 158.  
    3. ..., A. Sobczyk, Employer and Entrepeneur Organizations during the Transformation Period in Poland, [w:] J. Hausner, O. Pedersen, K. Ronit Evolution of Interest Representation and Development of Labour Market in Post-Socialist Countries, Cracow Academy of Economics, Friedrich Ebert Stiftung 1995,  s. 141 – 158.
    4. Problem integracji z UE w świadomości społeczeństwa polskiego, [w:] Polska między Zachodem a Wschodem w dobie integracji europejskiej pod red. M. Marczewskiej-Rytko  Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001, s. 157 – 168.
    5. Populistyczne akcenty w programach wyborczych polskiej lewicy, [w:] Europejska lewica wobec szans i wyzwań XXI wieku, pod red. J. Kornasia, Towarzystwo Myśli Państwowej,  Kraków 2001, s. 177 – 193. 
    6. Społeczeństwo obywatelskie wobec wyzwań globalizacji, [w:] Wymiary globalizacji. Aspekty polityczno-kulturowe pod red. Z. M. Nowak, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Opole 2002, s. 222 – 238.
    7. Społeczeństwo informacyjne – globalna  wioska  czy samotny tłum?, [w:] Media i edukacja w globalizującym się świecie. Teoria –  praktyka – oddziaływanie pod red. M. Sokołowskiego, Oficyna Wydawnicza „Kastalia”, Olsztyn 2003, s. 420 – 430.    
    8. Konserwatyzm a populizm – ideologia a strategia postępowania wobec społeczeństwa, [w:] Konserwatyzm – historia i współczesność pod red. S. Stępnia Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003, s. 321 – 335.
    9. Społeczeństwo informacyjne wobec wyzwań globalizacji, [w:] Globalizacja, integracja, transformacja  pod red. R. Bäckera, J. Marszałek – Kawy, J. Modrzyńskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003 , s. 319 – 330.  
    10. Lewicowa autoidentyfikacja społeczeństwa polskiego w świetle badań sondażowych, [w:] Polska lewica w XX wieku. Historia, ludzie, idee, pod red. T. Ślęzaka, M. Śliwy, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004, s. 347 – 357.  
    11. Determinanty rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku,  [w:] Rola wyborów w procesie kształtowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, pod red. S. Drobczyńskiego, M. Żyromskiego, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań 2004, s. 101 – 116.
    12. Populizm jako strategia polskich partii politycznych, [w:] Partie polityczne: permanentne problemy. Studia z zakresu funkcjonowania systemu politycznego pod red. J. Kornasia, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2005, s. 297 – 318.
    13. Społeczeństwo obywatelskie w Polsce – rewolucja polityczna czy systemowa?,  [w:] Drogi i bezdroża ku demokracji pod red. R. Bäckera i J. Marszałek-Kawy, Wydawnictwo MADO, Toruń 2005, s. 36 – 48.
    14. Absencja wyborcza w wyborach parlamentarnych w Polsce po 1989 r., [w:] Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego po roku 1989. Próba oglądu i analiza zjawiska, pod red. A. Kasińskiej-Metryki, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2006, s. 121- 140.
    15. Populizm jako czynnik blokujący rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, [w:] Populizm na przełomie XX i XXI wieku. Panaceum czy pułapka dla współczesnych społeczeństw, pod red. M. Marczewskiej-Rytko, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 119 – 140.  
    16. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku,  [w:] Czas społeczeństwa obywatelskiego. Między teorią a praktyką, pod red. B. Krauz-Mozer i P. Borowca, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 161- 181.
    17. Ewolucja funkcji państwa narodowego w obliczu globalizacji, [w:] Nowoczesny Lewiatan. Studia nad współczesnym państwem, pod red. J. Kornasia, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach, Kielce 2006, s. 69 – 83.
    18. Rola marketingu politycznego w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, [w:] Oblicza współczesnej polityki (aspekty praktyczne) pod red. A. Kasińskiej-Metryki, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2007, s. 9 – 23.
    19. Przyczyny absencji w wyborach 2005, [w:] Oblicza polskiego systemu politycznego pod red. B. Krauz-Mozer i K. Sobolewskiej-Myślik, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 57 – 74.
    20. Kapitał społeczny a rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, [w:] Społeczeństwo obywatelskie. Samotność idei? pod red. B. Krauz-Mozer, P. Borowca, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków 2007, s. 57 – 78.
    21. Wykorzystanie socjotechniki przez polityków jako czynnik blokujący rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, [w:] Polska we współczesnym świecie. Między zaściankiem a przestrzenią wolności, pod red. A. Kasińskiej-Metryki i R. Bäckera, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 423 – 440.
    22. Polski system polityczny w opinii publicznej – ocena i postulaty zmian, [w:] Między Europą naszych pragnień a Europą naszych możliwości, tom II, pod red. J. Farysia, T. Sikorskiego, P. Słowińskiego, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2007, s. 25 – 35.
    23. Globalizacja a społeczeństwo obywatelskie, [w:] Globalizacja – nieznośne podobieństwo. Świat i jego instytucje w procesie uniformizacji, pod red. B. Krauz-Mozer i P. Borowca, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, s. 335 – 355.
    24. IV Rzeczpospolita a społeczeństwo obywatelskie – symbioza czy wymuszona koegzystencja? [w:] Idea ustrojowa a rzeczywistość „ IV Rzeczypospolitej” pod red. J. Kornasia, „Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego UEK” Nr 9, Wydawnictwo UEK, Kraków 2010, s. 207 – 218. 
    25. Koncepcja kapitału negatywnego i próba jej użycia do analizy relacji jednostka –społeczeństwo – państwo w III RP, [w:] Kapitał społeczny – interpretacje, impresje, operacjonalizacja, pod red. M. Klimowicz i W. Bokajło, CeDeWu, Wydawnictwa Profesjonalne, Warszawa 2010, s. 223 – 236.
    26. My” – „oni”: społeczeństwo vs państwo [w:] My i oni. Rola, miejsce i znaczenie konfliktów w polityce, Część 1.   pod red. A. Kasińskiej-Metryki, R. Miernika, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Kielce 2010, s. 171 – 188.
    27. Bilans dwudziestolecia transformacji  w oczach opinii publicznej, [w:] Transformacja polska – oczekiwania i rzeczywistość, Część 2, pod red. J. Dzwończyk, J. Kornasia, Wydawnictwo UEK, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2011, s. 39 – 49.
    28. Uwarunkowania poziomu frekwencji w w wyborach parlamentarnych w Polsce, [w:] Problemy polskiej transformacji, pod red. J. Kornasia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipinskiego w Kielcach, Kielce 2011, s. 287 – 301.
    29. Podziały socjopolityczne w Polsce po 1989 roku, [w:] Dylematy polskiej transformacji, pod red. Ł. Danela i J. Kornasia, Fundacja GAP, Kraków 2012, s. 159 – 173.
    30. Wpływ marketingu politycznego na współczesną demokrację, [w:] Polska – Europa Świat. Prace politologiczne i historyczne. Księga jubileuszoaw ofiarowana Profesorowi Edwardowi Olszewskiemu z okazji 70. rocznicy urodzin, pod red. M.Marczewskiej-Rytko i S. Stępnia, UMCS, Lublin, 2012, s. 77 – 92.
    31. 16 haseł [w:]  Leskykon marketingu politycznego. Wybrane zagadnienia pod red. A. Kasińskiej-Metryki i R. Wiszniowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2014.
    32. Modernizacja jako zagadnienie teoretyczne, [w:] 25 lat polskiej transformacji. Dokonania i wyzwania, I tom, pod red. Ł. Danela i J. Kornasia, Wydawnictwo AGH, Kraków 2014, s. 11 - 24.
    33. Populizm jako czynnik przełamujący podział postkomunistyczny [w:] Ideologie, doktryny, ruchy społeczne i polityczne wybrane problemy, pod red. M. Marczewskiej-Rytko, W. Ziętary,  Wydawnictwo UMCS. Lublin 2015, s. 383 - 392.
    34. Społeczeństwo obywtelskie i bariery jego rozwoju [w:] Polski system polityczny z perspektywy 25 lat: wybrane problemy¸ pod red. J. Kornasia i Ł. Danela, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s. 171 - 200.
    35. Społeczny potencjał ruchów ekologicznych [w:] Ekologizm, pod red. M. Marczewskiej-Rytko, D. Maj, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 135 - 145.
    36. Demokracja a społeczeństwo obywatelskie: przypadek Polski, w: Demokracja współczesna : wymiar polski i międzynarodowy / red. J. Kornaś, Ł. Danel, - Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2016, s. 195-211.
    37. Wybory 2015 - dwie kampanie i dwa populizmy, w: Oblicza kampanii wyborczych 2015 / red. M. Kułakowska, P. Borowiec, P. Ścigaj, - Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 317-33.
    38. System polityczny Republiki Federalnej Niemiec, w: Systemy polityczne wybranych krajów Europy i Azji / red. nauk. Robert Jakimowicz,  Jerzy Koranś  - Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2017, s. 107-128.
    39. W stronę glokalnego społeczeństwa obywatelskiego? w: Polityka i gospodarka : teoria i praktyka / red. Joanna Dzwończyk - Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2019, s. 201-215

    Artykuły w czasopismach naukowych:

    1. Populizm - analiza pojęcia, AE „Zeszyty Naukowe", Nr 409, Kraków 1993, s. 21 – 36.
    2. Zagrożenie populistyczne w procesie transformacji społeczeństw postsocjalistycznych, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 424, Kraków 1994,  s. 91 – 106.
    3. Podmiotowość społeczeństw postsocjalistycznych, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 437, Kraków  1995, s. 33 – 44.
    4. Analiza pojęcia „sytuacja populistyczna”, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 460, Kraków 1995, s. 21 – 32.
    5. Populistyczne zagrożenia procesu transformacji w Polsce, Polityczne uwarunkowania transformacji ustrojowej w Polsce, AE, „Zeszyty Naukowe”( zeszyt pokonferencyjny  KNP), Kraków 1995, s. 77 – 82. 
    6. Polski system polityczny w społecznej świadomości, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 484,  Kraków 1997, s. 79 – 90 .
    7. Społeczeństwo postkomunistyczne jako kategoria pojęciowa, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 500,  Kraków 1998, s. 78 – 90.  
    8. Czynniki ograniczające upodmiotowienie społeczeństw Europy Środkowo- Wschodniej, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 521, Kraków 1999, s. 57 – 70.  
    9. The concept of State in the Philosophical Systems of Plato and Aristotle,  „Athenaeum”        Nr 4, Wydawnictwo  Adam Marszałek, Toruń 2000, s. 149 – 156. 
    10. Mentalność społeczeństwa polskiego jako czynnik propopulistyczny, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 548, Kraków 2000, s. 47 – 60.
    11. Polska klasa polityczna wobec integracji europejskiej „Athenaeum” Nr 5, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000, s. 24 – 42.   
    12. Obraz stosunków polsko-rosyjskich w świadomości społeczeństwa polskiego [w:] „Polityka Wschodnia” Nr 2/2000, Centrum Badań Wschodnich Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa – Toruń 2000, s. 103 – 122.   
    13. Marketing wyborczy w kampanii prezydenckiej 2000 w Polsce, „Athenaeum” Nr 7, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001, s. 69 – 99. 
    14. Stosunki polsko-ukraińskie w świadomości  społeczeństwa polskiego „Polityka Wschodnia”  Nr 1/2001, Centrum Badań Wschodnich Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa – Toruń 2001, s. 129 – 144. 
    15. Czynniki ograniczające prawdopodobieństwo wystąpienia populistycznych rozwiązań w społeczeństwie postsocjalistycznym (na przykładzie Polski) AE „Zeszyty Naukowe”, Nr  571, Kraków 2001, s. 57 – 70. 
    16. Stosunek Polaków do koncepcji powszechnego uwłaszczenia, AE „Zeszyty Naukowe”,                     Nr 611, Kraków 2002,  s. 57 –71.
    17. Paradoks federacyjnej wizji Europy Denisa de Rougemonta, „Athenaeum” Nr 8,    Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 47 – 55.
    18. Społeczeństwo polskie wobec przekształceń własnościowych w latach 1990 – 2002, „Athenaeum” Nr 9, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 103 – 139.
    19. Kampanie prezydenckie w Polsce po 1989 roku, „Studia Politologiczne” vol. 6: Polska scena polityczna, kampanie wyborcze pod red. E. Pietrzyk-Zieniewicz, Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2002, s. 197 – 231.
    20. The Barriers for the development of civic society in Poland after 1989 ,,Polish Political Science” – Yearbook 2003 / XXXII, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003 s. 117 – 125.  
    21. Reprywatyzacja w Polsce w dekadzie 1991 – 2001, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 638, Kraków 2003, s. 21 – 35.
    22. Wpływ marketingu politycznego na funkcjonowanie demokracji„ Athenaeum” Nr 11,  Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 35 – 48.  
    23. Analiza wyborów prezydenckich w Polsce pod kątem marketingu wyborczego „Studia Polityczne” nr 15, ISP PAN, Warszawa 2004, s. 109 – 145.
    24. Absencja wyborcza w Polsce po 1989 roku  AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 655, Kraków 2004,  s. 65 – 77.
    25. The influence of  public relations on the civic activity of Polish people, “Polish Political Science” – Yearbook 2004/ XXIII, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004, s. 43 – 49.
    26. Państwo narodowe w perspektywie integracji europejskiej [w:] Spotkania z Lewiatanem, pod red. P. Kimli i B. Krauz-Mozer, „Acta Academiae Modrevianae”, Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2004, s. 55 – 74.  
    27. Czynniki ograniczające rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 692, Kraków 2005, s. 63 – 76.
    28. Postawy populistyczne w społeczeństwie polskim, AE „Zeszyty Naukowe”, Nr 706, Kraków 2006, s. 27 – 42. 
    29. Modele demokracji globalnej – założenia i krytyka, UEK „Zeszyty Naukowe”, Nr 749, Kraków 2007, s. 4 – 19.
    30. Stan trzeciego sektora w Polsce, UEK „Zeszyty Naukowe”, Nr 779, Kraków 2008, s. 83 – 101.
    31. ...., R. Jakimowicz, Rola stereotypów w stosunkach polsko-rosyjskich, AE „Zeszyty Naukowe”,  Nr 611, Kraków 2002, s. 103 – 116.
    32. …, J. Kornaś, Globalizacja a państwo narodowe, „Zeszyty Naukowe AlmaMer” nr 2 (55)/2009, Warszawa 2009, s. 93 – 108.
    33. Zaufanie – centralna kategoria koncepcji kapitału społecznego, UEK „Zeszyty Naukowe”, Nr 803, Kraków 2009, s. 81 – 94.
    34. Lokalny wymiar społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, UEK, „Zeszyty Naukowe” Nr 824, Kraków 2010, s. 55 – 68.
    35. Ekonomiczny nurt analiz społeczeństwa obywatelskiego, UEK, „Zeszyty Naukowe. Problemy spolityczne, polityczne i prawne”, Nr 870, Kraków 2011, s. 5 – 15.
    36. Poziom frekwencji wyborczej jako czynnik legitymizacji władzy, „Horyzonty Polityki”, Nr 2 (2), Ignatianum Kraków, 2011, s. 315 – 330.
    37. Wybrane aspekty rozwoju samorządu terytorialnego w Polsce po 1989 roku „Horyzonty Polityki”, Akademia Ignatianum, Kraków 2014, s. 73 - 95.
    38. The paradox of global civil society. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”  nr 12 (960) (2016) , s. 5-19.
    39. Specyfika guanxi - pozytywny czy negatywny kapitał społeczny? „Nowa Polityka Wschodnia” nr 2 (17) (2018) , s. 117-131.
    40. Demokracja bezpośrednia w Polsce jako instrument populistycznej polityki „Horyzonty Polityki”- vol. 9, nr 28 (2018) , s. 59-72.
    41. Samorząd w niepodległej Polsce – zarys historii i znaczenie „Krakowskie Studia Małopolskie” 2018, nr 23.

    Recenzje:

    1.      Recenzja książki R. Wiszniowskiego Marketing wyborczy. Studium kampanii wyborczych w systemach prezydenckich i semiprezydenckich (Finlandia, Francja, Polska, Stany Zjednoczone, PWN, Warszawa – Wrocław 2000, s. 228), „Athenaeum” Nr 6, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001, s. 190 – 193.
    2.      A Review of: Direct Democracy in Theory and Practice by Maria Marczewska-Rytko (Marie Curie University Press – Lublin 2001, 234 pages), „Polish Political Science” – Yearbook 2002/ XXXI, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s.  175 – 178.
    3.      Recenzja książki Marketing polityczny w teorii i praktyce pod red. A.W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka, (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002, s. 223) „Athenaeum” Nr 10 Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003, s. 255 – 260. 
    4.      Recenzja książki Z. Krasnodębskiego Demokracja peryferii (Wydawnictwo słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2003, s. 349), „Athenaeum” Nr 13, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004, s. 210 – 221.
    5.      Recenzja książki M. Grabowskiej Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku (Scholar, Warszawa 2004, s. 403), „Wrocławskie Studia Politologiczne”, Wrocław 2006, Nr 7, s. 149 – 157.
    6.      Piotr Sztompka, Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016, ss. 350  - „Polityka i Społeczeństwo”  2016, nr 4 (14), ss. 162 - 168.